Zapalenie pęcherza moczowego u mężczyzn

Na zapalenie pęcherza moczowego kobiety chorują około 50 razy częściej niż mężczyźni. Ma to związek z uwarunkowaniami anatomicznymi, dlatego też każdy przypadek wystąpienia infekcji dróg moczowych u mężczyzny uznaje się za powikłane i wymaga włączenia dodatkowej diagnostyki. 

 

Dlaczego mężczyźni chorują dużo rzadziej?

Kobiety są predysponowane do zakażeń układu moczowego, w tym zapalenia pęcherza moczowego i cewki moczowej ze względu na budowę anatomiczną. Zakończenia trzech układów: pokarmowego, rozrodczego i moczowego są położone blisko siebie. Naturalna flora bakteryjna jelit jest patogenna dla dróg moczowych oraz dróg rodnych. Tak bliskie położenie odbytu, ujścia pochwy i ujścia cewki moczowej powoduje, że chorobotwórcze drobnoustroje mogą łatwo przemieszczać się między nimi. Patogeny wstępują następnie poprzez cewkę moczową do pęcherza moczowego, gdzie mogą wywołać stan zapalny. I znów kobiety są tu na straconej pozycji, ponieważ ich cewka moczowa ma tylko 3-4 cm długości, co oznacza, że drobnoustroje mają krótszą do pokonania drogę w kierunku pęcherza [1] [2].

U mężczyzn natomiast cewka moczowa ma kilkanaście centymetrów długości, co utrudnia bakteriom, wirusom czy grzybom wędrówkę do pęcherza moczowego. Dlatego też mężczyźni mają dużo mniejsze szanse na rozwinięcie się zapalenia w tym miejscu, a każdy przypadek choroby jest traktowany jako zakażenie powikłane, najczęściej wiążące się z występowaniem dodatkowej patologii. U małych chłopców może to być efekt wad anatomicznych układu moczowego, prowadzących do zastoju moczu w pęcherzu, co sprzyja rozmnażaniu się tam patogenów. U dorosłych mężczyzn przyczyną może okazać się przeszkoda w odpływie moczu, np. zwężenie cewki przez powiększony gruczoł krokowy. Infekcjom dróg moczowych u mężczyzn sprzyjają także choroby ogólnoustrojowe, takie jak cukrzyca czy przewlekła choroba nerek. Dodatkowo zaobserwowano, że częściej zapalenia pęcherza moczowego występują u mężczyzn, uprawiających seks z mężczyznami, co wynika z łatwiejszej migracji patogennych drobnoustrojów z okolic odbytu do cewki moczowej i dalej pęcherza moczowego [1] [2] [3].

Objawy i diagnostyka zapalenia pęcherza moczowego u mężczyzn

Objawy zapalenia pęcherza moczowego u mężczyzn są praktycznie takie same jak u kobiet. Dominują problemy podczas oddawania moczu, takie jak dolegliwości bólowe, częstomocz, potrzeba natychmiastowej mikcji w związku z nagłym parciem na pęcherz. Dodatkowo może towarzyszyć im ból pęcherza czy potrzeba oddawania moczu także w nocy. [1][2]

Ze względu na fakt, że każdy przypadek zapalenia pęcherza moczowego u mężczyzn uznaje się za powikłany, należy zawsze przeprowadzić badanie ogólne moczu oraz wykonać jego posiew, a także morfologię krwi wraz z oceną parametrów nerkowych [1] [2].

Dodatkowo zawsze należy zastanowić się nad przyczyną wystąpienia zapalenia pęcherza u mężczyzny, w zależności do jego wieku. Podstawowym badaniem diagnostycznym w ocenie samego pęcherza jest badanie ultrasonograficzne [1] [2]. U małych chłopców warto rozważyć wykonanie tomografii komputerowej, urografii czy cystouretrografii mikcyjnej w poszukiwaniu ewentualnych wad anatomicznych [4]. U starszych mężczyzn, niezbędne jest wykonanie badania per rectum celem oceny wielkości i spoistości gruczołu krokowego. Warto także sprawdzić poziom glukozy we krwi w poszukiwaniu zaburzeń glikemicznych, które mogą zwiększać ryzyko występowania zakażeń układu moczowego [1] [2].

Leczenie powikłanych zapaleń pęcherza moczowego

Zasady leczenia powikłanego zapalenia pęcherza moczowego, które występuje u mężczyzn, są takie same jak w przypadku niepowikłanego, ostrego, odmiedniczkowego zapalenia nerek. W leczeniu empirycznym, czyli skierowanym przeciwko najczęstszym patogenom, wywołującym zakażenia, stosuje się antybiotyki z grupy fluorochinolonów. Posiew moczu jest wykonywany natychmiastowo po zgłoszeniu się pacjenta z objawami i w razie wyhodowania innych drobnoustrojów można od razu skorygować antybiotyk na taki, który jest skuteczny w leczeniu wyhodowanych bakterii. Leczenie powinno trwać minimum 7 dni [1] [2] [3].

W większości przypadków okazuje się, że kluczowe dla profilaktyki nawrotów zakażeń układu moczowego u mężczyzn, jest leczenie przyczyny wystąpienia infekcji, np. przerostu gruczołu krokowego. Można włączyć wówczas odpowiednie leki, takie jak alfa-blokery czy inhibitory reduktazy. W bardzo zaawansowanych przypadkach zaleca się chirurgiczne interwencje urologiczne. Podobnie w przypadkach, gdy za wystąpienie zapalenia pęcherza moczowego odpowiada wada anatomiczna układu moczowego [1] [2] [4].

 

[1] Interna Szczeklika – podręcznik chorób wewnętrznych pod red. P. Gajewskiego, wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków, 2012

[2] http://nefrologia.mp.pl/choroby/chorobyudoroslych/51947,zakazenie-ukladu-moczowego – data dostępu 15.05.2017

[3] Orenstein R. et al., Urinary tract infections in adults., Am Fam Physician., 1999:1;59(5):1225-3

[4] Pediatria pod red. A.Dobrzańskiej, wyd. Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2014