Dobowa zbiórka moczu – badanie pęcherza, które może wiele powiedzieć

 Badanie moczu jest bardzo prostym badaniem, ale równocześnie niezbędnym czynnikiem diagnostyki chorób układu moczowego. Badanie pęcherza moczowego pomaga ustalić przyczyny wielu chorób oraz zaplanować leczenie. Jednym z rodzajów badania moczu jest dobowa zbiórka moczu. Jak się do niej przygotować?

 

Jak przebiega dobowa zbiórka moczu?

Przy ogólnym badaniu moczu ocenia się zwykle jego właściwości fizyczne, chemiczne oraz ilość elementów morfotycznych składających się na osad moczu. Podobna zasada obowiązuje przy badaniu moczu poprzez dobową zbiórkę moczu. Badanie moczu pomaga ustalić problemy nie tylko z układem moczowym i nerkami, ale również choroby i dolegliwości innych narządów (1), Dodatkowo ma na celu ustalenie ilość wydalanych w ciągu doby z moczem związków chemicznych, czyli sodu, potasu, fosforu, wapnia, magnezu, kwasu moczowego, mocznika, kreatyniny, hormonów oraz zdiagnozować choroby układu moczowego (1, 2).

Dobowa zbiórka moczu polega na zebraniu całej ilości moczu oddawanego przez 24 godziny. Gromadzenie moczu zaczyna się rano, ale bez pierwszej porcji moczu oddanej zaraz po nocy. Ostatnią porcją gromadzonego moczu jest pierwsza porcja moczu oddana następnego ranka (1, 2)

 

Jak przygotować się do dobowej zbiórki moczu?

Do oznaczenia elektrolitów, białka całkowitego, albuminy, glukozy, kreatyniny, mocznika (azotu mocznika), kortyzolu, białka Bence-Jonesa.

Przygotowanie:

• przygotować czysty pojemnik z nakrętką o objętości 2-3 litrów, najlepiej z podziałką oraz jednorazowy pojemnik z nakrętką, o pojemności 50-100 ml (dostępne w aptece),
• w dniu poprzedzającym badanie oraz w dniu badania należy unikać znacznego wysiłku fizycznego,
• nie należy przeprowadzać dobowej zbiórki moczu podczas, lub w ciągu 3 dni po zakończeniu okresu menstruacyjnego,
• pozostałe, szczegółowe zalecenia dotyczące przygotowania się do badania należy ustalić indywidualnie z lekarzem prowadzącym

Wykonanie:

• Pierwszy dzień:
  • rano, po wstaniu, pierwszą porcję moczu oddać do toalety,
  • wszystkie następne porcje moczu oddawać do przygotowanego pojemnika,
  • pojemnik, przez cały okres zbiórki przechowywać w chłodnym, zacienionym miejscu

 

• Drugi dzień:
  • rano do naczynia oddać tylko pierwszą porcję moczu po przerwie nocnej,
  • zmierzyć objętość moczu w pojemniku,
  • mocz dokładnie wymieszać, a następnie odlać ok. 50-100 ml do jednorazowego pojemnika na badanie ogólne,
  • pojemnik zamknąć i opisać: imię, nazwisko, objętość moczu, data pobrania dostarczyć mocz do laboratorium tak szybko, jak to możliwe (do chwili dostarczenia przechowywać w chłodnym, zacienionym miejscu, najlepiej w lodówce (2).

 

Wybrane normy badania moczu:

• Odczyn moczu – mierzony wartością pH waha się zwykle od 4,5 do 8.
• Ciężar właściwy (gęstość względna) moczu – zależy przede wszystkim od jego zagęszczenia, a w niewielkim stopniu od ewentualnej obecności w nim białka lub glukozy. U zdrowej osoby ocenia się, że gęstość względna moczu może osiągać wartości od 1,001 do 1,040 g/ml.
• Białko – u zdrowych osób wydalanie białka z moczem nie powinno przekraczać 150 mg/dobę. Jedynie u kobiet w okresie ciąży wartość ta może wzrosnąć do 300 mg/dobę.
• Erytrocyty (krwinki czerwone) – wydalane są w moczu zdrowego człowieka w niewielkiej liczbie nie przekraczającej 3 mln/dobę. Odpowiada to 3-4 erytrocytom w polu widzenia przy oglądaniu osadu moczu pod mikroskopem w powiększeniu 400 razy.
• Leukocyty (krwinki białe) – występują w niewielkich ilościach w moczu fizjologicznym, ale ich liczba nie powinna przekraczać 5 w polu widzenia mikroskopu, przy powiększeniu 400 razy.

 

1. Tałałaj M, Paczyńska M. Badanie moczu z oceną wydolności nerek – niedoceniany element diagnostyki w praktyce lekarza rodzinnego. Postępy Nauk Medycznych. 2007;4:119-124.
2. Dobowa Zbiórka Moczu. Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie (Oddział w Gliwicach). Zakład Analityki Biochemii Klinicznej. 2015. s:1.