Jak zapobiegać nawrotom zapalenia pęcherza moczowego?

 

  Nawracające zakażenia układu moczowego pod postacią zapaleń cewki moczowej lub pęcherza moczowego to problem wielu kobiet. Najczęściej dotyczą one pań w wieku rozrodczym, aktywnych seksualnie. Profilaktyka zakażeń opiera się przede wszystkim na utrzymywaniu zasad higieny. Dodatkowo do dyspozycji kobiet dostępnych jest wiele różnych preparatów ziołowych i farmakologicznych, które mogą pomóc w zapobieganiu wystąpieniu przykrych objawów.

 

Dlaczego zapalenia pęcherza moczowego nawracają?

 

Szacuje się, że aż 20 do 30% kobiet, które raz przeszły zakażenie dróg moczowych, zmierzy się z problemem nawracających infekcji. Definiuje się je, jako przebycie co najmniej dwóch zakażeń w ciągu pół roku lub trzech zakażeń w ciągu roku [3] [4]. Mogą one występować w formie nawrotów, jako skutek przetrwania patogenów w drogach moczowych i ponownego wystąpienia objawów w ciągu dwóch tygodni od wyleczenia poprzedniej infekcji. Wówczas zakażenie jest wywołane tym samym gatunkiem patogenu. Drugą formą są ponowne zakażenia, czyli reinfekcje, które wystąpiły po upływie dwóch tygodni od zakończenia leczenia, które mogą być spowodowane tym samym lub innym patogenem [1].

Podstawowym czynnikiem ryzyka nawracających zapaleń w obrębie układu moczowego jest aktywność seksualna. Dochodzi wówczas do łatwego przenoszenia drobnoustrojów w okolicę cewki moczowej, przez którą patogeny wstępują do pęcherza moczowego [1] [2] [3].

 

Higiena najważniejszym elementem profilaktyki

 

Najważniejszym elementem profilaktyki nawracających zakażeń układu moczowego jest stosowanie odpowiednich zasad higieny. Po pierwsze należy używać właściwych środków do higieny intymnej, o lekko kwaśnym pH i niezawierających alergizujących środków zapachowych czy konserwantów. Należy także często wymieniać wkładki higieniczne czy podpaski lub tampony podczas okresu. Wilgotne środowisko wydzieliny pochwowej to idealna pożywka dla wszelkich patogenów. Pacjentka powinna także dbać o odpowiednie nawadnianie organizmu, co prowadzi do częstego oddawania moczu i wypłukiwania patogenów z dróg moczowych. Przetrzymywanie moczu w pęcherzu sprzyja rozwojowi infekcji [1] [2].

Ze względu na fakt, że to aktywność seksualna jest najważniejszym czynnikiem ryzyka nawracających zakażeń układu moczowego, należy również w związku z nią przestrzegać ścisłych zasad higieny. Przed i po stosunku zarówno partner, jak i partnerka muszą dokładnie umyć okolice intymne. Kobietom zaleca się także wypicie szklanki wody przed zbliżeniem, aby sprowokować oddanie moczu po nim, co ma na celu oczyszczenie cewki z ewentualnie wprowadzonych drobnoustrojów w jej okolice [1] [2].

 

Środki farmakologiczne i preparaty ziołowe

 

Wśród preparatów ziołowych stosowanych w profilaktyce nawracających zakażeń układu moczowego, najbardziej udowodnione działanie ma żurawina. Uniemożliwia ona przyleganie bakterii Escherichia coli, czyli patogenu odpowiedzialnego za aż 90% przypadków zapalenia cewki czy pęcherza moczowego, do ich ścian, przez co jest ona wypłukiwana z każdym strumieniem moczu i nie może się rozmnażać [1] [2] [4].

Spośród metod farmakologicznych można stosować dopochwowo preparaty zawierające pałeczki bakterii Lactobacillus. Są to bakterie stanowiące element naturalnej flory fizjologicznej pochwy, które odpowiedzialne są za produkcję kwasu mlekowego. Ten z kolei utrzymuje kwaśne pH pochwy, które uniemożliwia lub utrudnia rozwój drobnoustrojów [1] [2] [4].

Problem nawracających infekcji u kobiet w wieku pomenopauzalnym jest z kolei bardzo często związany z gwałtownym obniżeniem się stężenia hormonów płciowych, estrogenów. W tych sytuacjach zaleca się dopochwowe stosowanie maści, zawierających estrogeny, co pozwala przywrócić prawidłowy skład flory fizjologicznej pochwy [1] [2] [4].

Kolejnym, wartym rozważenia preparatem są środki zwierające witaminę C. Przyjmowanie małych dawek kilkukrotnie w ciągu doby, pozwala zakwaszać na bieżąco mocz, co utrudnia kolonizację dróg moczowych patogenami [2] [4].

Ostatnią formą profilaktyki nawracających zakażeń układu moczowego jest antybiotykoterapia. Pacjentka, borykająca się z problem nieustanych powrotów infekcji może, po wcześniejszej konsultacji z lekarzem, samodzielnie podejmować decyzję o wdrożeniu leczenia na podstawie pierwszych objawów. W samej profilaktyce wyróżniamy jej dwa rodzaje: ciągłą i tę po stosunku. Ta pierwsza polega na codziennym przyjmowaniu leku przez okres co najmniej pół roku, a jeśli po odstawieniu leku, powraca problem infekcji, należy kontynuować terapię przez co najmniej dwa lata. Antybiotykoterapia po stosunku jest natomiast zarezerwowana dla kobiet, które łączą problem infekcji z aktywnością seksualną. U nich profilaktyka nawracających infekcji dróg moczowych polega na jednorazowym przyjęciu leku po stosunku [1] [2].

 

Więcej informacji z zakresu urologii znajdziesz tutaj >>

 

 

[1] Interna Szczeklika – podręcznik chorób wewnętrznych pod red. P. Gajewskiego, wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków, 2012

[2] http://nefrologia.mp.pl/choroby/chorobyudoroslych/51947,zakazenie-ukladu-moczowego – data dostępu: 15.05.2017

[3] Sen A., Recurrent cystitis in non-pregnant women, BMJ Clin Evid. 2008:17; 2008

[4] Beerepoot M., Non-Antibiotic Prophylaxis for Urinary Tract Infections, Pathogens. 2016:16; 5(2)