Pęcherz moczowy. Różnice w budowie uzależnione od płci.

 

Głównym zadaniem pęcherza moczowego jest magazynowanie i następne wydalanie moczu. Funkcje te są jednakowe dla obu płci. Okazuje się jednak, że kobiety znacznie częściej odczuwają dolegliwości ze strony pęcherza moczowego. Dlaczego tak się dzieje? Czy pęcherz kobiety różni się od tego, który ma mężczyzna?

 

Umiejscowienie pęcherza – różnice u płci

 

Pęcherz moczowy u kobiety znajduje się pomiędzy spojeniem łonowym a pochwą i macicą. U mężczyzny z kolei pęcherz mieści się między spojeniem łonowym a odbytnicą. U mężczyzn narząd znajduje się nieco wyżej niż u pań, ponieważ pod nim znajduje się gruczoł krokowy. Kobiecy pęcherz jest mniejszy od męskiego. Jest tak dlatego, gdyż w kobiecej miednicy oprócz odbytnicy znajduje się także macica i pochwa, w związku z czym pęcherz ma do dyspozycji mniejszą ilość miejsca (1).

Różnice w budowie

Układ moczowy kobiecy od męskiego odróżnia się przede wszystkim długością cewki moczowej. Cewka mężczyzny rozpoczyna się w dnie pęcherza moczowego i przebiega przez prącie, aż do jego przedniego końca. Długość męskiej cewki moczowej jest zmienna, zależy w dużej mierze od stanu prącia. Zazwyczaj cewka ta ma długość 15-20 cm. Cewka moczowa kobiety również rozpoczyna się w dnie pęcherza, ale kończy się ujściem znajdującym się na brodawce cewkowej w przedsionku pochwy. Kobieca cewka jest znacznie krótsza od męskiej i ma długość 3-5 cm.

 

 

Długość cewki moczowej ma istotny wpływ na częstość występowania zakażeń układu moczowego. Bakterie (lub inne patogeny) dostają się do ujścia zewnętrznego cewki moczowej i rozpoczynają wędrówkę wzwyż, do pęcherza moczowego. U mężczyzn droga ta jest długa, zajmuje dużo czasu i zanim drobnoustroje ją pokonają, zostają wypłukane na zewnątrz, wraz ze strumieniem moczu. Cewka kobieca jest znacznie krótsza, bakterie mają większą szansę na dotarcie do pęcherza przed ich wypłukaniem przez mocz podczas mikcji (2).

 

Damskie dolegliwości

Szczególnym okresem w życiu kobiety jest ciąża. Każda mama potwierdzi, że podczas ciąży konieczne są znacznie częstsze wizyty w toalecie. Przyczyną tego jest fakt, że macica stopniowo się powiększa, zostawiając w miednicy coraz mniej miejsca dla pęcherza. Przy znacznie mniejszej objętości ciśnienie w pęcherzu osiąga na tyle wysoki poziom, że kobieta zaczyna odczuwać parcie na mocz.

 

Po ciąży, a w szczególności po porodzie zwiększa się częstość występowania nietrzymania moczu. Dzieje się tak dlatego, że mięśnie dna miednicy ulegają rozluźnieniu i nie potrafią w prawidłowy sposób zaciskać cewki moczowej. Szacuje się, że nietrzymanie moczu występuje aż u 20% kobiet po 40. roku życia i u 50% pań, które ukończyły 80 lat. Dla porównania dolegliwość ta występuje u ok. 30% mężczyzn po 80. roku życia (3).

 

Męskie dolegliwości pęcherza

Mężczyźni również zmagają się z problemami z oddawaniem moczu. W ich przypadku najczęstsze dolegliwości także nie są związane z budową samego pęcherza, a z powiększeniem gruczołu krokowego, który otacza fragment cewki moczowej. Do przerostu prostaty dochodzi u ok. 50% mężczyzn w wieku 60 lat i aż u 90% panów po 85 roku życia (4). Objawami przerostu gruczołu krokowego są ciągłe uczucie parcia na pęcherz i oddawanie często niewielkich ilości moczu, zwłaszcza w godzinach nocnych. Objawy te są powodowane stopniowym zaciskaniem cewki moczowej przez prostatę. Leczenie tego schorzenia jest zazwyczaj farmakologiczne, a w przypadku wykrycia nowotworu złośliwego możliwe jest zastosowanie leczenia chirurgicznego, radioterapii lub metod z wykorzystaniem światła lasera. Wykorzystanie tych ostatnich metod może być powikłane wystąpieniem nietrzymania moczu.

 

Wydawać by się mogło, że mężczyźni i kobiety różnią się między sobą tylko w niewielkim zakresie. Okazuje się jednak, że różnice można znaleźć w obrębie większości narządów, w tym w budowie pęcherza moczowego i cewki moczowej. Wiedza o tych różnicach nie pomaga w zapobieganiu chorobom, ale pozwala na szybsze i bardziej precyzyjne stawianie diagnozy.

 

 

1. Bochenek A., Reicher M. Anatomia człowieka. Podręcznik dla studentów i lekarzy. Wydawnictwo Lekarskie PZWL Warszawa 1958; tom IV; s: 216-231, 294-300, 379-384.

2. Traczyk W.Z., Trzebski A. Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej. Wydawnictwo Lekarskie PZWL; wydanie III; s: 317-320.

3. Drabczyk R. Nietrzymanie moczu. http://nefrologia.mp.pl/choroby/chorobyudoroslych/57804,nietrzymanie-moczu; data dostępu: 25.05.2017

4. Rozpoznawanie i leczenie łagodnego rozrostu gruczołu krokowego Aktualne (2003) wytyczne American Urological Association. http://www.mp.pl/artykuly/16367,rozpoznawanie-i-leczenie-lagodnego-rozrostu-gruczolu-krokowegoaktualne-2003-wytyczne-american-urological-association; data dostępu: 25.05.2017