Powikłania zakażeń układu moczowego.

Zakażenia układu moczowego to bardzo powszechne infekcje, które mogą zaatakować nasz organizm. Ze względu na przykre dolegliwości, takie jak ból i trudności z oddawaniem moczu, chorzy najczęściej zgłaszają się do lekarza, który wdroży odpowiednie leczenie. Niestety wiele osób bagatelizuje problem, licząc, że „samo przejdzie”. Owszem jest taka szansa, ponieważ wiele zakażeń ma tendencję do samoograniczenia, ale z drugiej strony może dojść do rozwoju bardzo poważnych powikłań, takich jak powstanie ropni, przewlekłych zapaleń nerek, a nawet ich niewydolności. U mężczyzn może także dojść do zapaleń najądrzy, które nieleczone mogą spowodować ograniczenie płodności.

 

Ropnie nerek i okołonerkowe

 

Za zakażanie układu moczowego odpowiadają różne czynniki, z czego za większość z nich bakterie, z Escherichią coli na czele. Niestety zakażenia bakteryjne mogą powodować powstawanie ropy, czyli substancji składającej się z wysięku – efektu stanu zapalnego, bakterii, białych krwinek i obumarłych komórek. Sam ropień natomiast to odgraniczony zbiornik ropy, który lokalizuje się w przestrzeni tkankowej. [1][2]

W przypadku braku podjęcia odpowiedniego leczenia, bakterie, które zaatakowały cewkę moczową czy pęcherz moczowy, mogą łatwo (drogą moczowodów) dostać się do nerek i spowodować tam powstawanie stanu zapalnego i w konsekwencji ropni. Te z kolei mogą być pojedyncze lub mnogie o wielkości nawet kilkunastu centymetrów! Jeśli zostaną wykryte na bardzo szybkim etapie, może wystarczyć wdrożenie antybiotykoterapii. Przy większych ropniach niezbędne jest ich nakłucie i zdrenowanie. [1][2]

 

Przewlekłe zapalenie nerek i niewydolność nerek

 

Przewlekłe lub nawracające zakażenia układu moczowego mogą doprowadzić do rozwinięcia przewlekłego odmiedniczkowego zapalenia nerek. Na jego powstanie szczególnie narażeni są pacjenci z wadami anatomicznymi w obrębie dróg moczowych lub obecnością blokad, utrudniających odpływ moczu, np. zastawka cewki tylnej u dzieci, przerośnięty gruczoł krokowy u starszych mężczyzn czy kamica nerkowa. [1]

Przewlekły stan zapalny prowadzi nieuchronnie do ogniskowego bliznowacenia nerki i obumierania kolejnych nefronów. To z kolei skutkuje narastającą niewydolnością nerek. Leczenie jest oparte na przeciwdziałaniu czynnikom upośledzającym pracę nerek. W tym przypadku chodzi głównie o wdrażanie profilaktyki zakażeń układu moczowego. [1]

 

Urosepsa

 

Kolejnym niezwykle groźnym dla zdrowia i życia pacjenta powikłaniem zakażenia układu moczowego może być urosepsa. Polega ona na uogólnieniu miejscowego zakażenia na cały organizm drogą naczyń krwionośnych. [1][3][4]

Urosepsa jest najczęściej wynikiem zaburzenia odpływu moczu. Jego zaleganie w pierwszej kolejności powoduje powstanie miejscowego stanu zapalnego dróg moczowych, a przy braku podjęcia leczenia rozprzestrzenienie bakterii po całym organizmie. Dlatego też szczególnie narażeni na rozwój urosepsy są pacjenci cewnikowani, z kamicą moczową, przerostem prostaty, zwężeniami dróg moczowych czy pęcherzem neurogennym. [1][3][4]

Leczenie urosepsy opiera się na wdrożeniu antybiotykoterapii i zwalczaniu objawów wstrząsu septycznego, który może się rozwinąć. Należą do nich obniżenie ciśnienia i spadek kurczliwości mięśnia sercowego. Chorzy z wstrząsem septycznym są hospitalizowani na oddziałach intensywnej terapii. [1][3][4]

 

Ostre zapalenie gruczołu krokowego i najądrza

 

W przypadkach, gdy drobnoustroje chorobotwórcze przenikną przez ścianę cewki moczowej do prostaty, dochodzi do rozwoju ostrego zapalenia gruczołu krokowego. Pacjent skarży się wówczas na szybko rosnącą gorączkę, ból zlokalizowany w kroczu i trudności w oddawaniu moczu. W badaniu per rectum prostata jest obrzęknięta i bolesna. Leczenie opiera się na wdrożeniu antybiotykoterapii. [1]

Drugim ostrym powikłaniem jest zapalenie najądrzy. Przebiega ono pod postacią stanu tzw. „ostrej moszny”. Jest ona opuchnięta i bardzo bolesna. Do infekcji dochodzi poprzez wsteczny odpływ zakażonego moczu przez nasieniowód do najądrza. Jest to stan związany z tak intensywnymi dolegliwościami bólowymi, że zwykle pacjenci zgłaszają się pilnie do lekarza. W innych przypadkach może dojść do włóknienia najądrza i zaburzeń w produkcji plemników, co z kolei miałoby wpływ na znaczące ograniczenie płodności. [1]

 

 

[1] Pod red. Gajewski P., Interna Szczeklika – Podręcznik Chorób Wewnętrznych, wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków 2012, s:1484-1494, 2320-2325

[2] Sequias L. et al., Pediatric renal abscess: a 10-year single-center retrospective analysis., Hosp Pediatr. 2012 Jul;2(3):161-6

[3] Qiang X.H. et al., Prognosis Risk of Urosepsis in Critical Care Medicine: A Prospective Observational Study, Biomed Res Int. 2016;2016:9028924

[4] Dreger N.M. et al., Urosepsis–Etiology, Diagnosis, and Treatment, Dtsch Arztebl Int. 2015 Dec 4;112(49):837-47